sahibinden.com: ‘Otomobilde talep azalıyor, reel fiyatlardaki düşüş sürüyor…’

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan yola çıkılarak hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu analiz eden ‘Otomobil Piyasası Görünümü’ raporuna göre, Aralık ayında otomobile olan talep düşerken reel fiyatlar da azalmaya devam etti.

Aralık ayı verileri incelenerek hazırlanan rapora göre otomobil talep endeksi Kasım’a kıyasla yüzde 1,7 düşük olmasına rağmen geçen yılın Aralık ayına kıyasla ise yüzde 17,5 daha yüksek olduğu gözlemleniyor. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı geçen aya kıyasla 0,4 puan artarak yüzde 21,7 olarak öne çıkıyor. Bu artışın hem ilan sayısının hem satılan otomobil sayısının azalması sonucu meydana geldiği görülüyor. Ek olarak otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren kapatılan ilan yaşı geçen aya kıyasla 0,3 gün uzayarak 20,2 gün oldu.Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor.

Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatı 18 aydır düşüşte (Şekil 1-üst panel). Reel fiyat endeksi kasıma kıyasla yüzde 0,1 azalarak 154,8 oldu Reel fiyatlardaki yıllık değişim de hâlâ negatif olarak gözüküyor (Şekil 1-alt panel). 2023 Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan değişim oranı takip eden aylarda sürekli azalarak 2024 Haziran’da yüzde -41,4’e geriledi. Bu tarihten sonra reel fiyatlardaki yıllık düşüş oranı azalmaya başlayarak Aralık’ta yüzde -26,9 oldu.

Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Ortalama otomobil fiyatında ılımlı artış sürüyor

Ortalama otomobil fiyatları bir önceki aya kıyasla bir miktar yükseldiğini görüyoruz (Şekil 2). Kasım’da 899 bin 940 TL olan ortalama otomobil fiyatı Aralık’ta 908 bin 588 TL oldu (Şekil 2 -üst panel). Ortalama otomobil fiyatı bir önceki yıla kıyasla ise yüzde 5,6 arttı (Şekil 2- alt panel).

Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Otomobil talebinde azalış

Temmuz’da talep göstergesinde, hem bayram dönüşü olması hem de otomobil firmalarının Avrupa Birliği’nin yeni düzenlemeleri üzerine başlattığı kampanyalar sebebiyle, belirgin bir yükseliş gözlemlenirken;bu tarihten sonra, Eylül hariç talep göstergesi artış eğiliminde olması dikkat çekiyor. Ancak, Kasım’da otomobil talebinin bir miktar azaldığını görüyoruz. Otomobil talebindeki bu azalış Aralık’ta da devam ediyor. Otomobil talep endeksi bir önceki aya kıyasla yüzde 1,7 azalarak 109,4 oldu. Öte yandan, otomobil talep endeksi geçen yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 17,5 daha yüksek. (Şekil 3)

Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı

Satılık ilanların ne kadarının satıldığını gösteren oran, satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına bölünmesi ile hesaplanır. (Şekil 4 Üst panel) Bu oran, ilan sayısında artışın satılan otomobil sayısından daha hızlı artması sonucu yükselir ve bu piyasanın canlanmakta olduğunu gösterir. Ancak ilan sayısındaki azalma, otomobil satış sayısındaki azalmadan daha yavaş gerçekleşirse de oran artar. Bu durum ise piyasada canlığın azalmakta olduğuna işaret eder.

Aralık ayında, önceki aya kıyasla satılık otomobil ilan sayısı yüzde 2,5 azalırken, satılan otomobil sayısında yüzde 0,8’lik bir azalma gözlemlendi. Bu değişim sonucunda söz konusu oran da 0,4 yüzde puanlık artışla yüzde 21,7’ye yükseldi. (Şekil 4)

Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Alt panel)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Satılık otomobillerin kapatılan ilan yaşı uzadı

Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı önceki dört ayın aksine uzadı. 2024 Aralık ayında, bir önceki aya kıyasla 0,3 gün uzayarak 20,2 gün oldu. (Şekil 5)

Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)